Paul Celan in schilderijen van Jan Mulder
KAZERNE DOSSIN Mechelen België 21 oktober 2021-15 februari 2022
De gasttentoonstelling De Meridiaan van het Hart is een hoogtepunt in het Celan-project Een Reis van de Nederlandse schilder Jan Mulder bij Kazerne Dossin, Mechelen, België ter gelegenheid van het 101ste geboortejaar van Paul Celan. Opgenomen zijn fotocollages van plaatsen waar Celan heeft gewoond en gewerkt, en die de schilder heeft bezocht.
De tentoonstelliing in de Panoramazaal van het museum is een verslag van een reis die ik maak door gedichten van Paul Celan en langs markante plaatsen in het leven van de dichter. Een reis met ontmoetingen met kunstenaars, dichters en denkers. De ontmoetingen vinden plaats in Czernowitz, de geboortestad van Celan, in Wenen, de oude hoofdstad van Europa, in Parijs, zijn woonplaats waar hij overleed, in Pau in het zuiden van Frankrijk waar hij zijn Irrfahrt begon en ook in Utrecht, Hannover en New York waar mensen in de letterkunde mij ruimhartig gidsen door de veelzijdige taalwereld van Celan. Mijn werk, schilderijen zijn een visueel verslag van deze reis. In combinatie met teksten over het leven en werk van Celan en fotocollages stelde ik een installatie samen die onderdak vond in het museum. In de tentoonstelling zijn werken te zien vanaf 2015. Het monumentale vijfluik Stehen | Die Niemandsrose uit 2021, naar het gelijknamige gedicht en naar het gedicht Psalm, is geschilderd in eitempera. Met kalkviolet pigment, de kleur van schaduw en reflecterend titaanwit voor het licht.
De opening van de tentoonstelling vond plaats op 21 oktober 2021 en viel samen met de
studiedag van Poëziecentrum onder de titel Paul Celan door de ogen van anderen.
Vivian Liska sprak over Paul Celan's invloed op de Duitse poëzie. Bosse Provoost over zijn toneeladaptatie Matisklo. Ton Naaijkens ging nader in op verwerkingen in de beeldende kunsten. Charlotte Van den Broeck en Erik Lindner brachten poëzie. De Oostenrijkse auteur Robert Schindel las in een videoboodschap enkele eigen gedichten die naar Celan verwijzen voor. Aansluitend hield Ton Naaijkens op uitnodiging van het Instituut voor Joodse Studies de avondlezing.
De middag van de meridiaan op zondag 13 februari vormde de afsluiting van de tentoonstelling met gesproken woord, muziek, dans in het auditorium van Museum Kazerne Dossin en natuurlijk de tentoonstelling in de belendende Panoramazaal. De middag werd geopend met de film Atemwende naar Celan's gedicht Weggebeizt van filmmaakster, danser, choreografe Ruth Meyer waarin Michael Schumacher het gedicht in een dans op een Alpengletsjer verbeeldt. Carl De Strycker van Poëziecentrum sprak met mij over mijn werk in relatie tot gedichten van Celan. Akim A.J. Willems droeg voor uit zijn gedichtencyclus naar Paul Celan. De muziek van Heleen Schuttevaêr verbond op deze middag alle onderdelen met elkaar en Heleen gaf onder meer een prachtige uitvoering van het 19de eeuwse lied Schwarze Augen. Tijdloos...